“Μέσα απ’ τα μάτια των παιδιών που ξεχωρίζουν”

Του Αποστόλου Παινέση

Καθηγητή Ειδικής Φυσικής Αγωγής – Προπονητή του “Τζάμπολ Αγάπης”

Όλοι έχουμε ακούσει τη λέξη αυτισμό, κάποιοι λιγότερο, κάποιοι περισσότερο, ίσως κάποτε να είδαμε και με την άκρη του ματιού μας ένα παιδί που διαφέρει απ’ τα «συνηθισμένα παιδιά» και μας κίνησε την περιέργεια για το τι μπορεί να νιώθει και να σκέφτεται. Στην πραγματικότητα το συναίσθημα που νιώσαμε είναι στεναχώρια και μια μικρή φοβία κρυμμένη μέσα μας. Αναφέρομαι σε αυτό το «κρίμα» που είπαμε εκείνη την στιγμή, το οποίο είναι σίγουρα το κυρίαρχο συναίσθημα που μας διακατείχε και σίγουρα δεν το αναλύσαμε περαιτέρω.

Ας αναπτύξουμε λοιπόν τη σκέψη αυτών των παιδιών, που αξίζουν κάτι παραπάνω απ’ αυτή την κοινωνία. Τι σημαίνει αυτισμός; τι μπορεί να σκέφτεται και να αισθάνεται ένα τέτοιο παιδί; πως συμπεριφέρεται στο παιχνίδι του και πως διαχειρίζεται ορισμένες καταστάσεις;

Ο αυτισμός αποτελεί μια διαταραχή, η οποία παρουσιάζεται στην διάρκεια της ανάπτυξης του ατόμου από την παιδική του ηλικία και συνεχίζει να υφίσταται σε όλη του τη ζωή. Το γεγονός αυτό τον αναγκάζει να συμπορεύεται με την συγκεκριμένη διαταραχή δουλεύοντας για να καταπολεμήσει ορισμένες δυσκολίες που έχει, ώστε η καθημερινότητα του να γίνει ευκολότερη και τα δικαιώματα του πιο δυνατά.

Ένα άτομο με αυτισμό προβάλει αρκετές δυσκολίες στην λεκτική, αλλά και στη μη λεκτική επικοινωνία, στο πως δηλαδή θα αναπτύξει τα συναισθήματα του με λόγια και με πράξεις και στο πως θα βάλει στη σειρά τις σκέψεις του, για να μπορέσει να αντιληφθεί τον εαυτό του και τους άλλους, ώστε να επικοινωνήσει αρμονικά και να κατανοήσει την κοινωνία. Ένα ακόμη χαρακτηριστικό είναι η ρύθμιση της προσοχής τους, η δυσκολία τους στο να εμβαθύνουν σε ένα θέμα που τους απασχολεί, καθώς και η επεξεργασία των πληροφοριών που τους δίνονται. Σε μια συζήτηση λόγου χάρη, η αδυναμία τους στο να προσέξουν τα λεγόμενα του συνομιλητή τους είναι αντιληπτή και το ονειροπόλο και χαοτικό τους βλέμμα επικρατεί στην κουβέντα, γεγονός που μας δημιουργεί ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον για αυτά τα παιδιά.

Η χαρά και το απροσδόκητο τους χαρακτηρίζουν και τους κάνουν πιο αγαπητούς απ’ όσο μπορεί να νομίζουμε. Κάθε δραστηριότητα, κάθε τους ασχολία συνοδεύεται από χαρά και χαμόγελο γεγονός που τους κάνει συχνά να ξεφεύγουν από αυτό που κάνουν την συγκεκριμένη στιγμή. Οι εμμονές τους με κάποια αντικείμενα ή κάποιες συμπεριφορές είναι αντιληπτές και αποτελούν μια ιδιαιτερότητα τους. Μια συγκεκριμένη μπάλα, με ένα συγκεκριμένο χρώμα και σχήμα μπορεί να αποτελέσει την αιτία για να κολλήσουν και να αφιερώσουν ώρες αμέτρητες παίζοντας με αυτή. Ένα περιστατικό που συνέβη στο σπίτι και τους κίνησε το ενδιαφέρον και την περιέργεια μπορούν να το σχολιάζουν ώρες αμέτρητες και να το επαναλαμβάνουν συνεχώς. Όλα αυτά τα αξιοσημείωτα χαρακτηριστικά κάνουν αυτά τα παιδιά πιο όμορφα απ’ όσο μπορεί να φανταστεί ο ανθρώπινος νους.

Όλα τα παραπάνω αντανακλούν φυσικά και στη διαδικασία της μάθησης. Στα παιδιά με αυτισμό κρίνεται αναγκαίο να τηρηθεί μια προσαρμοσμένη διαδικασία εκμάθησης απ’ τον εκάστοτε εκπαιδευτικό. Πιο αναλυτικά, όσον αφορά την φυσική δραστηριότητα που μας απασχολεί, η τυπική αξιολόγηση του παιδιού μπορεί να μας παραπλανήσει, γιατί συνήθως τα παιδιά δεν ανταποκρίνονται στις οδηγίες που τους δίνονται, λόγω τον αδυναμιών που προαναφέρθηκαν, κάνοντας δυσκολότερο το έργο του εκπαιδευτικού, η δουλειά του οποίου πρέπει να έχει έναν βασικό στόχο, την ευχαρίστηση του παιδιού και τη βελτίωση της καθημερινότητας τους. Επομένως, για να γίνει πιο σωστή η εκμάθηση κάποιας δεξιότητας, είναι πολύ σημαντική η συστηματική παρατήρηση, ώστε να γνωρίζουμε ολοκληρωτικά τις αδυναμίες και τις δυνατότητες του παιδιού.

Ο μαγικός αυτός κόσμος που κρύβεται στο μυαλό ενός παιδιού με αυτισμού πρέπει να αγκαλιάζεται από σεβασμό και αγάπη. Ο σεβασμός στα δικαιώματα τους και η ισότητα σε κάθε τους λέξη και πράξη, είναι τα λιγότερα που τους αξίζουν.

Αγάπη, ισότητα και σεβασμός!

Απόστολος Παινέσης,

Καθηγητής Ειδικής Φυσικής Αγωγής